De Klankentapper - Juni 2025

In dit jubileumjaar nemen we je mee op een bijzondere reis. Aan de hand van verschillende thema’s gaan we met de Teletijdmachine terug in de tijd, dwars door tachtig jaar Suske en Wiske. Mede mogelijk gemaakt door Suske en Wiske-allesweter Sebastiaan Krijnen. Dit keer vertellen we over de evolutie in de tekenstijl, maar ook de metamorfoses, kleding en kapsels!

Suske en Wiske 80 jaar: Deel 3 - Van berenvel tot skinny jeans

Door de jaren heen zijn de karakters van onze striphelden best stabiel gebleven. Wiske is en blijft een pittig dametje: nieuwsgierig, eigenwijs en altijd vooraan als er iets gebeurt. Suske is haar trouwe metgezel – de brave jongen die zonder morren achter haar aan hobbelt en haar redt als het moet. Toch blijft hij een beetje het stille water in het gezelschap: altijd aanwezig, altijd behulpzaam, maar zelden degene die de boel opschudt.

Tante Sidonia begint haar stripcarrière als een soort huisvrouw-met-een-missie: druk met het huishouden, maar stiekem altijd klaar om met de bende op avontuur te gaan. En dat mag ook, gelukkig maar.

De eer voor de grootste karakterontwikkeling gaat naar Lambik en Jerom. Lambik start als een verstrooide, licht onnozele goedzak. Naarmate de verhalen vorderen blijft hij een kluns, maar dan wel eentje met grootheidswaanzin. Hij vindt zelf dat hij altijd de hoofdrol verdient – en probeert dat dan ook luidkeels op te eisen. In de zogeheten ‘blauwe reeks’ zien we ineens een heel andere kant van Lambik, daar komen we straks op terug.

Jerom maakt zijn entree in De dolle musketiers (1953) als een soort menselijke tank: domme kracht en kort van stof. Een oermens met spierballen. Maar zodra hij met de groep terugkeert naar het heden, begint hij langzaam maar zeker te veranderen. Hij wordt steeds beschaafder en spraakzamer.

Professor Barabas begint zijn loopbaan als een nerveuze, stotterende wetenschapper in Op het eiland Amoras (1945). Maar een paar albums later is hij ineens een zelfverzekerde geleerde, die zijn uitvindingen zonder trillende handen bedient.

De grootste make-over? Die zit niet in de persoonlijkheden, maar in de tekeningen. De stijl verandert door de jaren heen flink: hoofden worden ronder en kleding steeds modieuzer. Want ja, ook Suske en Wiske moeten mee met de tijd – niemand wil voor altijd vastzitten in jaren ’50-outfits, toch? En niet onbelangrijk: Vandersteen stond er al snel niet meer alleen voor. Hij kreeg assistenten, later opvolgers. Ieder had zo z’n eigen tekenhand. Daardoor zie je de figuren langzaam transformeren – soms bijna onzichtbaar, soms alsof ze net een flinke portie plastische chirurgie hebben ondergaan.

We hebben de opvallendste metamorfoses en (kleding)stijlveranderingen voor je op een rijtje gezet. We houden de jaartallen van de eerste krantenpublicaties aan, dus niet die van de latere albums.

Op het eerste gezicht

Het begint allemaal op 30 maart 1945, wanneer de eerste strook van De avonturen van Rikki en Wiske verschijnt in De Nieuwe Standaard. We zien Rikki (want Suske is er nog niet) met zijn kleine zusje Wiske aan zijn hand. Rikki lijkt nogal op Kuifje en zit als de grote beschermende broer de avonturen van zijn zusje een beetje in de weg. Na één verhaal moet hij dus noodgedwongen het veld ruimen. Wiske, vaak met haar popje Schanulleke in de hand, is in dat eerste verhaal een meisje van een jaar of zes. Al snel wordt ze een jaar of twee ouder getekend. Van haar beroemde eierkopje is nog geen sprake, het is meer een perenhoofdje. Ook aan haar lichaamsbouw is te zien dat Wiske nog echt een kleine meid is.

Suske duikt pas op in het tweede verhaal: Op het eiland Amoras – om precies te zijn op 25 januari 1946. Van hem bestaan geen modelschetsen, waarschijnlijk kwam hij last minute Rikki vervangen. Sterker nog, op de aankondigingsplaat ziet hij er heel anders uit dan in het verhaal zelf. Suske leeft behoorlijk primitief, wat verklaart waarom hij een berenvel-broekje en een giletje over zijn blote bovenlijf draagt – dat hij ook nog aan heeft in De sprietatoom (1946) en De vliegende aap (1946). Pas in De Zwarte Madam (1947) krijgt hij een blokjesoverhemd aangemeten. Net als Wiske wordt hij langzaamaan steeds meer een tiener in plaats van een klein jongetje.

Tante Sidonia, die eerst nog ‘Sidonie’ heet, verschijnt in de allereerste modelschetsen als detective. Uiteindelijk krijgt ze van Vandersteen de rol van – laten we zeggen – avontuurlijke huisvrouw. Het is aannemelijk dat Vandersteen zich voor het uiterlijk van Sidonia heeft laten inspireren door Olijfje van Popeye. Vanaf het begin is ze al een lange, slanke dame met een lange kin, een grote neus met monocle en flinke voeten. Onder haar hoedje met twee grote spelden schuilen wat krullerige lokken. Een opvallend feitje, in De Zwarte Madam onthult ze Lambik haar grote geheim: ze draagt een pruik (waar we nadien nooit meer iets over gehoord hebben overigens). Haar karakteristieke kuif krijgt per verhaal steeds meer vorm en is vanaf De stierentemmer (1950) duidelijk zichtbaar.

Lambik is erbij vanaf De sprietatoom. Daar is hij nog een wat minder vitale man, met een gerimpeld hoofd en hangende wangen. We kennen allemaal zijn kale kop met drie sprieten aan elke kant, maar in De sprietatoom heeft hij nog iets meer haar – al zijn die sprieten al goed zichtbaar. In het volgende verhaal, De vliegende aap (1946), lijkt Lambik aan het einde ineens een paar sprieten verloren te hebben, want daar zijn het er duidelijk drie boven elk oor. In de eerste stroken van De Zwarte Madam duikt soms zelfs weer een vierde spriet op. Mogelijk is Lambiks kapsel geïnspireerd op dat van professor Wargaren uit Rikki en Wiske, die ook afwisselend drie of vier sprieten boven elk oor heeft. Zijn iconische zwarte broek met wit overhemd en zwart vlinderstrikje zien we voor het eerst in Het bevroren vuur (1951).

Lees verder in onze webshop!